Panele fotowoltaiczne można zobaczyć na dachach coraz większej ilości domów, a niektórzy właściciele działek decydują się nawet na ich umieszczenie na płaskim gruncie. Ta rosnąca popularność sprawia, że jeszcze bardziej rośnie zainteresowanie fotowoltaiką. Zobacz, dlaczego tak się dzieje, co wpływa na popularność tego rozwiązania oraz co warto wiedzieć, nim zainwestuje się w panele słoneczne.
Ekologia czy ekonomia?
Panele fotowoltaiczne należą do OZE, czyli odnawialnych źródeł energii. Tego typu źródła to także na przykład energia wiatrowa czy wodna (powierzchniowa i głębinowa). To, co wyróżnia panele słoneczne na tle innych odnawialnych źródeł energii, to ich przystępność dla prywatnych inwestorów, innymi słowy – panele fotowoltaiczne można zamontować na dachu swojego domu lub na działce obok niego. Poza montażem są w zasadzie bezobsługowe, cały system działa autonomicznie i pozwala pozyskiwać energię elektryczną w zasadzie bezkosztowo (nie wymagają paliwa) i bezemisyjnie (nie oddają do atmosfery dwutlenku węgla). Panele słoneczne są zatem rozwiązaniem i ekologicznym i ekonomicznym – pozwalają oszczędzić pieniądze (za rachunki za prąd) i środowisko (produkując „zieloną energię”).
Czy panele działają tylko w pełnym słońcu?
Jednym z najczęściej pojawiających się mitów dotyczących fotowoltaiki jest rzekome działanie paneli tylko w momencie wysokiego nasłonecznienia. Oznaczałoby to, że panele fotowoltaiczne nie działają w przypadku pochmurnej pogody, porannych i wieczornych godzin lub kiedy znajdą się w cieniu (drzewa, komina, anteny, innego budynku itd.). Nie jest to prawda, obecnie używane technologie sprawiają, że panele słoneczne działają praktycznie przez cały czas – od wschodu do zachodu słońca, niezależnie od tego, jaka jest pogoda czy pora dnia. Oczywiście przy mocnym nasłonecznieniu ich wydajność wzrasta, ale słabe nasłonecznienie nie przerywa ich pracy.
Warto wiedzieć, że są też inne czynniki wpływające na wydajność paneli fotowoltaicznych. O ile na usłonecznienie (ilość godzin w roku, kiedy słońce pada na dane miejsce) nie mamy wpływu, o tyle możemy optymalizować inne elementy, takie jak:
- pochylenie dachu – panele fotowoltaiczne najlepiej sprawują się na dachach pochyłych, których nachylenie wynosi od 30 do 35 stopni. Nie oznacza to jednak, że nie można ich montować na dachach o innym nachyleniu, a nawet płaskich lub na gruncie, po prostu nachylenie 30-35 stopni najlepiej wpływa na wydajność paneli;
- ekspozycja instalacji – połacie dachu, na którym znajdują się panele fotowoltaiczne, może być zwrócone w różne strony geograficzne. W naszej szerokości geograficznej najkorzystniejsze będzie ustawienie ich od południowej strony (analogicznie: najgorszym wyborem jest strona północna);
- zacienienie – jeśli tylko to możliwe, upewnijmy się, że na panele fotowoltaiczne nie będzie padał żaden cień. Dotyczy to zarówno cieni rzucanych przez drzewa lub budynki stojące w sąsiedztwie, jak i elementy, które mogą znajdować się na dachu, takie jak kominy czy anteny;
- wiek paneli – choć żywotność systemu fotowoltaicznego szacuje się różnie i zależy ona od jakości użytych komponentów, niektórzy producenci dają nawet 20-letnią gwarancję. Jednak nawet w przypadku tych systemów z wiekiem widać spadek wydajności panelów – mówimy tu o wartości rzędu 1% rocznie.
Jakie są rodzaje systemów fotowoltaicznych?
Wyróżniamy dwa główne rodzaje systemów fotowoltaicznych: otwarte i zamknięte, zwane też z angielska off-grid i on-grid. Choć oba pozyskują energię energetyczną w ten sam sposób, różnią się sposobem jej wykorzystania, a także ceną.
W obu przypadkach na dachu (lub gruncie) montowane są panele fotowoltaiczne, w których pod wpływem promieni słonecznych powstaje prąd. Jest to prąd stały, natomiast urządzenia elektryczne, które wykorzystujemy w naszych gospodarstwach domowych, wykorzystują prąd zmienny, dlatego kolejnym istotnym elementem systemów fotowoltaicznych jest inwerter, który zamienia prąd stały w zmienny. Ten może być wykorzystany do zaspokajania aktualnych potrzeb energetycznych naszego gospodarstwa.
Różnica między systemami polega na tym, co dzieje się z nadwyżką pozyskanego prądu oraz skąd czerpiemy prąd w sytuacji, kiedy zapotrzebowanie gospodarstwa przekracza możliwości produkcyjne systemu.
W przypadku systemu otwartego (on-grid), który jest połączony z siecią dostawcy energii elektrycznej, nadwyżka wyprodukowanej energii (która nie zostaje spożytkowana przez gospodarstwo domowe) odsyłana jest do sieci operatora. W zamian za to oferuje on korzystniejszą taryfę za korzystanie z energii elektrycznej z jego sieci – co ma miejsce wtedy, kiedy nasza instalacja nie może zaspokoić całego zapotrzebowania na energię elektryczną, na przykład w pochmurny dzień, gdy potrzebujemy więcej światła, a panele słoneczne pracują z mniejszą wydajnością, albo w nocy, kiedy system w ogóle nie produkuje energii. Pozwala to znacząco obniżyć rachunki za prąd – bo czerpiemy go z sieci mniej, a do tego mamy korzystniejszą taryfę.
System zamknięty (off-grid) jest bardziej rozbudowany. W jego skład wchodzą dodatkowe komponenty, z których najważniejszym jest akumulator (lub akumulatory). Nadwyżka wyprodukowanej przez ogniwa fotowoltaiczne energii jest kierowana właśnie do akumulatorów i tam magazynowana. Dzięki temu w nocy czy w pochmurny dzień możemy czerpać energię wcześniej zmagazynowaną, co pozwala zupełnie uniezależnić się od dostaw prądu przez lokalnego operatora. Finansową korzyścią takiego rozwiązania jest zupełny brak rachunków za prąd (jeśli będziemy w stanie wyprodukować i zmagazynować taką ilość energii, która zaspokoi potrzeby naszego gospodarstwa).
Panele fotowoltaiczne – cena poszczególnych systemów
Jeśli chodzi o panele fotowoltaiczne, cena tego rozwiązania zależy w dużej mierze od jakości komponentów, wielkości instalacji, renomy firmy montującej, a także wybranego systemu. System zamknięty jest droższy, ponieważ zawiera dodatkowe elementy (akumulatory), których cena wynosi ok. 15.000 złotych – pozwala jednak na większe oszczędności.
Panele fotowoltaiczne należy traktować jako inwestycję – opłacają się w dłuższej perspektywie. Im więcej wydamy na tę inwestycję, tym potencjalnie wyższa będzie stopa zwrotu (bo będziemy mogli uniezależnić się od elektrowni i rosnących cen prądu). Czasem warto nawet wybrać kredyt, jak Mistrzowski kredyt gotówkowy, by móc sfinansować instalację fotowoltaiczną lepszej jakości (bardziej wydajną) i zmaksymalizować swoje późniejsze oszczędności.